Dinsdag 18 oktober stond mijn initiatiefvoorstel Van Abbe op de rol in de commissie Maatschappij & Cultuur. Een publieke tribune vol Van Abbe fans en vijf Van Abbe insprekers. Sommige genuanceerd, andere minder. Daarna was het mijn beurt om te reageren op de inbreng van het college en de directie van het Van Abbe.
Het lijkt duidelijk het Van Abbe op de politieke agenda staat, alleen erg jammer dat de directie van het Van Abbe het nogal erg persoonlijk opneemt.
Voorzitter,
Ik ga deze middag duidelijke taal spreken, maar hoop dat iedereen er van doordrongen is dat dit niet persoonlijk is, want dat is het niet. Wel denk ik dat we gebaat zijn bij helderheid, vandaar dus.
Voor ik naar de inhoud van de reactie van het college en het Van Abbemuseum ga, denk ik dat het gepast is om even aandacht te schenken aan de PR-campagne van het Van Abbe, die vanochtend, 18 januari, haar hoogtepunt heeft bereikt in het ED. Ik doe dit om wat feiten recht te zetten. Allereerst de toezegging van de Bankgiroloterij op de voorpagina. Dit is mooi, maar lijkt, in het juiste perspectief geplaatst, mooier dan het is. Met name de Bankgiroloterij is immers een fonds dat met een zeer grote mate van zekerheid in de toekomst haar ondersteuning in ongewijzigde vorm kan voortzetten en dit dus ook doet, ook voor het Van Abbe. Maar het is goed om te weten wat de andere musea in de benchmark krijgen teneinde de 200.000 euro in perspectief te plaatsen. Een snel telefoontje naar de Bankgiroloterij leert dat het Gemeentemuseum Den Haag en Boijmans Rotterdam ieder 500.000 euro per jaar krijgen, dus 300.000 euro meer dan het Van Abbe. Laten we hier een kans liggen? Mijn vraag aan de wethouder is dus welke conclusie zij verbindt aan het PR-verhaal in het ED en mijn snelle benchmark. Is er een positieve correlatie tussen meer bezoekers en een hogere bijdrage van de Bankgiroloterij?
Dan het Van Abbe zelf. Op Facebook wordt door de directeur opgeroepen om in het Eindhovens Dagblad te reageren op het PvdA initiatiefvoorstel. Geen probleem, ik juich discussie allen maar toe. Het wordt een probleem als men de PvdA woorden in de mond legt die pertinent onjuist zijn. De PvdA vraagt niet om een ‘populistische’ en ‘anti-intelllectuele’ programmering, zoals letterlijk gesteld door de directeur van het Van Abbe. Deze beide woorden komen zowel in het Initiatiefvoorstel als in inspreektekst van de raadvergadering van 4 oktober absoluut niet voor, niet letterlijk en ook niet in de context. Kortom dit is volledig onjuist en het staat wat mij betreft erg ver af van mijn oproep tot een debat met open vizier. Erg jammer dat het op dit niveau moet?
Dan de inhoud van de reactie van het Van Abbe in vogelvlucht.
Ten eerste is onduidelijk hoe het museum in haar berekeningen uitkomt op 40% eigen inkomsten. Hier vergeet men denk ik gemakshalve weer de huisvestingslasten. Een duidelijke toelichting hierop zien we graag per ommegaande tegemoet.
Tevens wordt gesproken over het wegvallen van sponsoring inkomsten. Maar het Van Abbe heeft, behoudens de bijdrage van de promotoren à € 7.000, geen enkele grote bedrijfssponsor. Dus waarom doet het Van Abbe aan bangmakerij met betrekking tot het wegvallen van sponsoren die er überhaupt niet zijn?
En dan het verhuren van de oudbouw, de wereld op z’n kop wat mij betreft. Ja zegt het Van Abbe, we willen de programmering aanpassen, maar we doen dit liever niet zelf, dus huren we hier iemand anders voor in? Maar waar hebben we de van Abbe organisatie dan voor? Dit lijkt me erg ver gezocht. En het is zeker niet de oplossing voor de kern van het probleem, een gesloten museum, te weinig betalende bezoekers en te hoge kosten per bezoeker. We hebben als gemeente een prachtig museum, alleen de verbouwing kostte al meer dan 29 mio euro 10 jaar geleden. We hebben een mooie collectie. En een organisatie, het team van Van Abbe. Dus volop kansen. Of gaan we om mensen en problemen heen een ingewikkelde structuur bouwen?
En of hier dan, zoals door het college wordt geopperd, een andere organisatievorm bij hoort, is een interessant punt, zeker waard om te onderzoeken. Maar niet op voorhand als oplossing van het geschetste probleem. Immers een ambtelijke dienst met slechts 8.000 vol betalende bezoekers is niet anders dan een NV met slechts 8.000 vol betalende bezoekers. Dus wederom de vraag waarom de aandacht van de kernproblematiek wordt afgeleid, een onderzoek vergt immers jaren.
Dan de cijfers. Hier maakt het Van Abbe een onjuiste vergelijking, men vergeet immers weer de eigen huisvestingskosten mee te nemen. Jammer dat het Van Abbe dit niet zichtbaar maakt. Laat ik dat dan wel doen middels de vergelijking van het bedrag dat de gemeente er per bezoeker bij moet leggen, incl. de huisvestingskosten dus.
Voor het Van Abbe is dit 72 euro. Het Gemeentemuseum Den Haag komt op de minder dan de helft, 33 euro per bezoeker, Boijmans 31 euro en het Groninger slechts 21 euro. En ter vergelijking, bij de ijsbaan was de bijdrage per bezoeker € 4,-, en daar dreigde een sluiting, die gelukkig niet is doorgegaan. Het Van Abbe kost ons dus als gemeente 2,2 x zoveel per bezoeker dan de benchmark musea! Zet dit in relatie tot de voorgenomen bezuinigingen van 3 mio euro bij de Bibliotheek en 1 mio euro bij het CKE, dan is het plaatje schrijnend. En zo zijn er nog wel een paar andere pijnlijke bezuinigingen te noemen.
Ook komt in het stuk van het Van Abbe de term blockbuster strategie weer voorbij. Waar dit vandaan komt is niet duidelijk, maar het komt zeker niet uit het PvdA initiatiefvoorstel. Maar zo worden er wel meer dingen geroepen. De PvdA, en ik val in herhaling, wil zich niet bemoeien met de uitvoering van het beleid. Ik hoop dat dit nu duidelijk is! Inhoudelijk wil ik dan ook niet verder ingaan op het thema blockbusters. Wel is het misschien aan de aandacht van het Van Abbe ontsnapt dat er ook nog zoiets bestaat als sponsoring door bedrijven om blockbusters te financieren, maar hier heb ik al eerder in mijn betoog al aan gerefereerd.
En dat het kan, top, talent en breedte gezamenlijk presenteren laten andere cultuurinstellingen in onze stad zien. En zij zijn hiermee ook nog eens succesvol in het binnenhalen van bedrijfssponsoring. En ook internationaal. Een paar jaar geleden, 2008, heb ik Fondation Beyeler ontdekt. Een prachtig museum in het kleine plaatsje Riehen bij Bazel. Het museum trok in 2010 ruim 385.000 bezoekers, entree prijs € 20,-. De bijdrage van de overheid per bezoeker is hier 12 euro, 1/6 van de bijdrage die wij aan het Van Abbe geven. Prachtig museum, een aanrader!
Afsluitend, laten we als Raad scherp zijn op de kaderstellende en controlerende taak die we hebben en ons geen zand in de ogen laten strooien door inderhaast opgetrommelde en tendentieuze opinies van de laatste dagen in de media. Gelukkig zijn er de afgelopen weken ook voldoende stukken geschreven die wel de nuance wisten te vinden. Of zand in de ogen door voorstellen van verhuur of verzelfstandiging van het museum. De feiten spreken denk ik voor zich. En als de Raad wil dat we het Van Abbe weer een toegankelijk museum wordt voor een bredere publiek, laten we ons dan richten op wat wel kan, en bewezen wordt door andere cultuurinstellingen in onze stad, in Nederland en de rest van Europa, namelijk substantieel meer betalende bezoekers. En dat dit met zich meebrengt dat de te dure kostenstructuur van dit museum verbeterd, is dat erg mooi meegenomen, zeker in deze tijd. En dat is waar ik naar vraag in het Initiatiefvoorstel, in tegenstelling tot wat andere partijen u misschien willen doen geloven. Ik wens u veel wijsheid toe en hoop op uw steun.
E.e.a. wordt waarschijnlijk vervolgd op 15 november. In de tussentijd misschien twee interessante links:
Blog Corrie de Leeuw 'ambtenaar Esche staat voor zijn zaak'
Blog Marcel van Bussel
MArcel van Bussel was eerder al een groot voorstander met lokale en ouderen partijen voor privatisering van het Van Abbe.
BeantwoordenVerwijderenIn 2000 staat er in een raadsbijlage.
De exploitatieprognose is gericht op een doelmatige en doeltreffende bedrijfsvoering van het museum als publieksinstelling, als centrum voor educatie, onderzoek en ontwikkeling en als instuituut voor beheer en behoud van de collecties. Indien de doelstellingen gehaald worden levert het museum een verrijkende bijdrage aan het in de brede zin van het woord toegankelijk maken van het openbaar kunstbezit voor de bevolking. Meetpunten voor succes zijn o.a. de bezoekersaantallen,de omvang van deelname van het onderwijs en andere doelgroepen aan de educatieve programma's (??), de belanstelling van de persmedia en het oordeel van het beroepsveld.
Bezoekersaantallen waar naar gestreefd zou moeten worden was toen ca 100.000 een aantal dat het huidige Van Abbe nog niet bij benadering haalt. De bezoekersaantallen geven te weinig inzicht naar herkomst en demografie.
Algemeen kan de conclusie niet anders zijn dat Arnold gelijk heeft met zijn acties. Daarnaast staat toch wel onomstotelijk vast dat Charles Esche niet de juiste man is op de juiste plek.In feite is hij nu de derde directeur op rij die er voor eigen genot en gewin zit.